Kung Maari

Kung mamarapatin mo, hihiramin ko muna ang iyong panaginip.

Sisilipin ko lamang sa sandaling ito ang lahat ng iyong mga iniisip-isip.

Nais ko malaman kung maaari kaya--sa paglalakbay mo habang
mabigat na nakasara ang talukap ng iyong mga mata--maaari kaya,
na aking makita ang mga hinahanap-hanap kong kasagutan

sa mga nadaramang kutob at kaba? Gusto ko halughugin
ang bawat sulok ng iyong mga pangarap at pangamba

upang tingnan kung makikita ko ang aking sarili, nakatayo
at kinakausap kita, sinasabi ang mga kataga na hindi masabi
sa tuwing kaharap kitang talaga. O di kaya, maging saksi ako

sa mga naitatago mong lihim at sikreto. Huwag ka mag-alala,
iingatan ko ito, tulad sa pag-iingat ng mga magulang
sa kanilang bagong silang na sanggol. Iingatan ko

ang mga ito na para bang sariling akin. Aking iingatan,
kahit sa pansariling kapusukan. Huwag ka mag-alala

hindi ko pipiliting buksan ang aking mga mata
kung hindi ito ang aking makita. Sa halip ay aantayin ko
ang sariling magising, matapos nang kusa ang pag-alon
ng iyong mga gunita.

Pauwi

Maalinsangan. Panay ang punas ko sa tumutulong pawis sa gilid ng aking mukha, at ang mga kapwa ko sakay ng jeep ay nagrereklamo na sa sobrang init. Pilit pinapaypayan ng isang ina ang kaniyang bitbit-bitbit na sanggol. Walang tigil sa pag-inom ng mineral water ang isang estudyante habang ang katabi niyang nakapang-opisinang bihis ay hindi na mapakali. Nagdidilim ang kalangitan at namumuo ang ulap noong aking natanaw. "Marahil uulan kaya maalinsangan," ang bulong ko sarili. Maya-maya ay umambon-ambon na nga, at noong malaon ay unti-unti nang bumuhos ang malalaking patak ng ulan. Dali-daling naglabas ng payong ang mga tao, sa loob at labas ng aking sinasakyan. Halos mawala ang mga ito sa paligid upang maghanap ng masisilungan. Mga batang lansangan ang karamihan sa mga naiwan, naglalaro at naliligo sa tubig-ulan. Napahinto ang jeep sa hudyat ng stoplight. May isang bata na sumampa sa estribo, pumasok at nanghingi sa amin ng barya, kapalit sa pagpupunas ng aming mga sapatos. Sa labas, tanaw ko ang kahirapan sa lungsod.

Buhos ang ulan:

ang musmos sa lansangan,

uhaw sa limos.

Tungkol sa Panahon

Mayroon akong ipagtatapat sa iyo.

Hayaan mong simulan ko ang lahat sa salitang kamatayan.

Waring senyal sa paparating na paghuhukom at kawakasan

ang alimuom na dulot ng unang ulan ngayong tag-araw.

Gusto kong malaman mo na ramdam na ang papalapit na panahon

na mauupos ang apoy sa dibdib ng ama ng aking ama.

Hindi ito inaasahan, ngunit tulad sa pabugso-bugso

at biglaang mga pag-ulan, hindi na rin ito maiiwasan.

Madalas ko siyang pinagmamasdan ngayon sa kaniyang kama,

habang sa bintana, ang init ng kalsada ay unti-unting napapawi

dahil sa tubig-ulan -- kaalinsabay sa paglamlam ng ningas

sa kaniyang kaloob-looban.

Ang dating maliliksing bisig at binti na gamit pa

sa pagbibisikleta tuwing umaga upang bumili ng pan de sal

sa hindi kalayuang panaderya ay lipas na.

Mahirap na nga kahit ang simpleng paghawak

lamang sa sariling tinidor at kutsara.

Madalas, pikit-mata na siya. Walang lakas,

kahit sa boses na dating gamit sa mga pangaral at paghiyaw

kapag ang paborito niyang koponan sa basketbol ay nalalamangan—

ngayon, bulong na lamang nang pagsuko ang mapakikinggan.

Rinig ang mahihinang patak ng ambon sa aming bubungan

ngayong gabi. Baka bukas makalawa, patak na ng luha

ang dito ay mangingibabaw.

Sa Isang Buntong Hininga

Pagtapos ng isang buntong hininga,

nagbago bigla ang bihis ng aming bahay.

Ang dating puno ng saya, ngayon,

puno ng dalamhati – apaw sa dami

ang nakikiramay. Puro bulaklak

ng patay ang dating hardin

ng mga buhay.

Itim ang pangunahing kulay

at nakakasilaw ang dami ng ilaw

sa bawat mesa, sa bawat lona.

Sopas, biskwit, mamon, juice,

at kape ang makikita sa bawat tabi.

Sa panahong ganito, hindi lang sa gabi

bawal magwalis. Kundi araw-araw,

kailangan magtiis sa dumi at kalat

pati sa pagpapagod at pagpupuyat.

Ang ilang dekada ng pag-iral

ay ilang araw lamang ipinagdiriwang

at binabalikan.

Paulit-ulit ang maririnig na litanya.

Nakikiramay kami, paano kaya kung

nabubuhay pa siya.

Lahat ay natutuwa sa pagbalik at pag-alala

sa nakalipas. Ngunit dapat naming tandaan

na imposibleng bumalik ang nakaraan.

Pagtapos ng isang buntong hininga,

nagbago bigla ang aming mga buhay.

Bisita

Sa tuwing maririnig

ang kalansing

ng kutsara o tinidor,

pinaniniwalaang

may darating.

Lilingon-lingon na

ang lahat ng makaririnig.

Ang mga kumakain

sa aming mesa (na kama

kapag gabi) ay titingin-

tingin sa isa't isa.

Kapag kutsara ang bumagsak

sa aming lapag na may lumang

plywood para matawag na sahig,

kay Kuya raw ang bisita--marahil

kaniyang dalaga.

Kung tinidor naman, kay Ate

babaling ang lahat, tiyak daw

na kaniyang manliligaw.

Ngunit iyong ayaw ko

ay ang pagkakataong halos sabay

ang lagapak ng mga ito.

Hindi dahil sa nagkataon,

pero sadya ito dahil sa kaba.

Iyong si Nanay at si Tatay

ay nangangamba.

Nangyayari iyon sa tuwing

sumisigaw ang mga kapitbahay

na may kalabang sisira!

at tiyak, kakaripas palabas

ang lahat.

Sa ganoong senyales,

magkakapit-bisig sina Tatay

at iba pang tagapagtanggol

ng mga tagpi-tagping kahoy

na tinatawag naming

mga bahay.